Lekcje historii o imperium rzymskim powinny odbywać się w Jerashu – to podobno najlepiej zachowane rzymskie miasto, więc byłoby idealnym terenem dydaktycznym. Przyznam, że w wieku 10 lat za nic nie mogłam sobie wyobrazić jak wyglądało życie w starożytności. A nawet wiele lat później czas spędzony w Forum Romanum wiele mi nie wyjaśnił i nie potrafiłam sobie wyobrazić jak Rzym funkcjonował w czasach swojej świetności. Dzień w Jerashu to zmienił. To miasto, w którym oczami wyobraźni widzimy główną ulicę, ówczesne sklepy, tłum ludzi na forum czy oglądamy spektakl w jednym z teatrów. Jerash założony został w IV w. przez Aleksandra Wielkiego, ale to za czasów panowania Rzymian przeżywał największy rozkwit. Wtedy zbudowanych zostało wiele budowli, jakie przetrwały do dzisiaj. Drugim ważnym etapem w historii miasta był okres panowania bizantyjskiego, kiedy to wiarą przodująca było chrześcijaństwo i w mieście zbudowanych zostało kilkanaście świątyń. Zwiedzanie rozpoczynamy od przejścia pod Łukiem Hadriana z II w. Jerash -Łuk Hadriana / Hadrian’s Arch Następnie mijamy hipodrom, który przyznam nie robi żadnego wrażenia. Wprawdzie w starożytności mógł pomieścić nawet 15 000 osób i pewnie odbywały się na nim imponujące widowiska, ale teraz nie widziałam nim zbyt wielkiego zainteresowania turystów. Kolejnym punktem, i tym właściwym wejściem, bo to tutaj biletowani są turyści – jest Brama Południowa. Jedna z bram wjazdowych do miasta. Zaraz za nią znajdowała się ulica handlowa z kilkunastoma sklepami, które zniszczone zostały podczas trzęsienia ziemi. Jerash – wschodni bazar / the east souk Mimo iż już te pierwsze budowle imponują detalami to dopiero teraz naprawdę otwieram usta z wrażenia – wchodzimy na Forum. Wielki owalny plac otoczony 56 kolumnami w stylu jońskim z charakterystycznymi „ślimaczkami” czy tez baranimi rogami. Większość w bardzo dobrym stanie. Jerash – Forum Owalne / Oval Forum Przy Forum, na lekkim wzgórzu, znajdują się Teatr Południowy z I w., w którym odbywały się spektakle przed publicznością liczącą nawet 5 000 osób oraz Świątynia Zeusa. Jerash – Teatr Południowy / The South Theatre Od strony północnej do Forum wpada główna ulica miejska, która biegnie aż do Bramy Północnej. Wzdłuż niej ustawionych jest 365 kolumn symbolizujących ilość dni w roku. Od niej zaś odchodzą ścieżki prowadzące do tak ważnych punktów życia miejskiego jak rynek warzywny, publiczna fontanna, ówczesne sklepy, teatr, łaźnie czy świątynie. Jerash – główna ulica miasta / the cardo Teatr północny – z II w., który po rozbudowie był w stanie pomieścić 1600 osób. Do dzisiaj możemy odczytać numerację rzędów. Jerash – Teatr Północny / North Theatre Świątynia Artemidy – wprawdzie nie została ukończona, bo z ponad 30 zaplanowanych kolumn postawiono jedynie 12, a do dnia dzisiejszego przetrwało 11. Jerash – Świątynia Artemidy / The Temple of Artemis Kościoły bizantyjskie – zachowane są w znacznie gorszym stanie niż inne budowle, ale np. w kościele św. św. Kosmy i Damiana możemy obejrzeć oryginalną mozaikę podłogową. Jerash – kościół św. św. Kosmy i Damiana / Church of Saints Cosmas and Damianus Sklep mięsny, w którym do dzisiaj na jednej ze ścian przy miejscu prawdopodobnej lokalizacji stołu widzimy ślady po nożu rzeźniczym. Jerash – stoisko mięsne / butcher shop Nimfeum, czyli fontanna miejska. Bogato zdobiona, z dolnym basenem w kształcie muszli. Jerash – Nimfeum / Nymphaeum Wzdłuż głównej ulicy poukładane są fragmenty zniszczonych budynków – kawałki kolumn, ścian, ornamentów. I co najlepsze, wszystkie te fragmenty nie leżą w przezroczystych urnach, nie są ustawione za słupkami symbolizującymi zakaz zbliżania się. Możemy do nich podejść i nie tylko obejrzeć z bliska, ale też dotknąć, pomacać, poczuć strukturę, objąć. To samo dotyczy oglądanych budowli (jedynie kościół św. św. Kosmy i Damiana jest niedostępny) – możemy usiąść na widowni teatru, oprzeć się o ścianę świątyni, siłować się z kolumną. Dzieciaki skaczą do fontanny i nikt nie krzyczy. Wszystko dostępne dla zwiedzających.

najstarszy Grek pod Troją: Ajaks: wyrżnął barany pod Troją: Ajaks: walczył pod Troją, szybkobiegacz: Achilles: Brad Pitt w filmie "Troja" AGAMEMNON: naczelny wódz Achajów pod Troją: ILION (starożytne) miasto utożsamiane z Troją: Ajaks: wykazał się męstwem pod Troją: ACHILLES: zginął pod Troją raniony w piętę

To nie tylko temat legend – wiele starożytnych polis podzieliło tragiczny los Atlantydy, różnica jest tylko taka, że ich ruiny zostały odnalezione. Atlantyda do mityczna kraina, która na skutek naturalnych kataklizmów – trzęsień ziemi i powodzi, została pochłonięta przez wody oceanów. Przez stulecia miłośnicy legend poszukiwali mitycznego lądu. Tymczasem na przestrzeni wieków scenariusz ten dotknął niejedno miasto. Ruiny kilku z nich udało się odkryć. Port Royal, Jamajka Portowe miasto, niegdyś stolica Jamajki, stanowiło przystanek dla piratów, uciekinierów i wszelkich zbrodniarzy spragnionych kobiet, alkoholu i zabawy. Z tego powodu zostało mianowane „najbardziej nikczemnym i grzesznym miastem na świecie”. Kres tym poczynaniom przyniosła iście boska interwencja – potężne trzęsienie ziemi, które 7 czerwca 1692 roku zabrało pod wodę większość wybrzeża i wszystkich mieszkańców miasta. Niegdyś jedna z większych europejskich kolonii w Nowym Świecie znalazła się pod wodą – a dokładnie około 12 metrów pod jej powierzchnią. Miasto jest archeologiczną kopalnią, z której w dalszym ciągu wydobywa się niezwykłe przedmioty mówiące o życiu karaibskich rzezimieszków. Monument Yonaguni Do tej pory eksperci wciąż spierają się, czy kamienne struktury, które leżą pod wodą tuż u wybrzeży Japonii, są tworem człowieka czy zjawiskiem naturalnym. Po pierwsze, brak dowodów na poparcie teorii „naturalnej”, do drugie patrząc na kamienne kształty ułożonych szeregowo trójkątów tworzących piramidę, trudno uwierzyć, aby mogły powstać samoistnie. Piramida wznosi się na wysokość 76 metrów z dna morza i z oczywistych powodów jest atrakcją przyciągającą nurków. Jeśli piramida faktycznie została wzniesiona przez człowieka musiało to mieć prawdopodobnie miejsce w czasie ostatniej epoki lodowcowej, czyli około 10 tysięcy lat przed Chrystusem. Dwarka, Zatoka Kambajska Starożytne miasto założone zgodnie z legendą przez Krisznę jeszcze do niedawna uważano wyłącznie za mit. Jednak odkryte w 2000 roku podwodne ruiny zdają się przywracać życie legendzie. Opowieść głosi, że Kriszna postawił wspaniałe miasto składające się z 70 pałaców wykonanych ze złota, srebra i innych drogocennych kruszców. Niestety w siedem dni po jego śmierci miasto zostało pochłonięte przez morze. Ruiny znajdują się 40 metrów pod powierzchnią oceanu w zatoce współczesnego miasta Dwarka, jednego z siedmiu najstarszych miast w Indiach. Badania akustyczne wykazały, że ruin są niezwykle geometrycznie ułożone, co oszołomiło ekspertów. Do tej pory wydobyto z wody wiele artefaktów, jednak najważniejszy z nich to przedmiot datowany na rok 7500 r. Odkrycie wspiera teorię, że ruiny mogą być również starożytną, legendarną Dwarką. Chińskie lwie miasto (Si Cheng) Uważane jest za jedno z najbardziej spektakularnych podwodnych miast na świecie – lwie miasto jest nieomal cudem. Zbudowane za czasów wschodniej dynastii Han około roku 200 swoją powierzchnią zajmuje obszar 62 boisk do piłki nożnej i znajduje się obecnie na głębokości 25 do 40 metrów pod wodą. W 1959 w wyniku budowy sztucznego jeziora Qiandao przesiedlono ok. 290 tys. okolicznych mieszkańców, a miasto zostało w całości zatopiono. Obecnie nazwane Nową Atlantydą jest udostępnione do badań płetwonurkom, stanowi również jedną z największych atrakcji turystycznych Chin. Pałac Kleopatry, Aleksandria Tu przy porcie w Aleksandrii znajdują się podwodne ruiny uważane za pałac Kleopatry – starożytnej egipskiej władczyni. Budowla znalazła się pod wodą w wyniku trzęsienia ziemi jakieś 1500 lat temu. Budowla do niedawna pozostawała ukryta przed oczami archeologów – odkryto ją dopiero w latach ’90-tych. Wraz z pałacem w królewskim kwartale znajduje się również świątynia Izydy. Do tej pory udało się wydobyć z wody około 140 przedmiotów z ruin. Jak uważają archeolodzy może to być miejsce pochówku królowej oraz coś w rodzaju starożytnego muzeum. Władze kraju przygotowują się do udostępnienia ruin do zwiedzania grupom turystów i być może budowy podwodnej trasy spacerowej, która umożliwi zwiedzanie królewskiego pałacu.

Przy okazji Malty wspominaliśmy o filmie „Troja” Wolfganga Petersena z 2004, który tam kręcono (a także pewne sceny w Maroko). Dziś zajmiemy się prawdziwą Troją (gr. Τροία, tur. Truva czasem Troya), a dokładniej tym, co po niej zostało. To jedno z najbardziej znanych antycznych, a jednocześnie zaginionych miast. Nawet po tysiącach lat wciąż inspiruje, nie tylko producentów z Hollywood, zatem jest tu coś magicznego. Zresztą nie tylko filmowców, warto wspomnieć choćby o Danie Simmonsie i jego powieści „Ilion”, niby dziejącej się na Marsie, ale jednocześnie będącej rekreacją wojny trojańskiej. Ilion to inna nazwa tego miasta, pochodząca od łacińskiego amfiteatru w TroiTroja – mity i legendyWiele TroiDojazd do TroiTroja – stanowisko archeologiczne dziśWspółczesny koń trojańskiTroja w kulturzeTroja – mity i legendy„Iliada” Homera to starogrecki poemat z VII lub VIII wieku przed naszą erą, opowiadający historię upadku Troi, miasta, które przez setki lat obrosło legendą i zaginęło. „Iliada” (i w mniejszym stopniu inne źródła kształtujące mit) opisuje dzieje wojny trojańskiej, oblężenia i zdobycia jej za pomocą podstępu, czyli konia trojańskiego. Duża rolę w tej opowieści odgrywają tak bogowie, jak i greccy herosi, jest też oczywiście miłość, co sprawia, że historia ta jest ponadczasowa. Właśnie dlatego kino w końcu po nią sięgnęło, zresztą nie raz. Ale zanim to zrobiło, „Iliada” i tak była jedną z tych legend, które żyły własnym życiem i były znane w różnej formie. Nawet jeśli ktoś nie czytał, to najogólniej znał przebieg tych zmagań, w szczególności to co najważniejsze, czyli w tym wypadku konia setki lat zastanawiano się, na ile ta historia w ogóle jest prawdziwa, albo w jakiej części. Nie można było tego zrobić bez odnalezienia legendarnej Troi. Zresztą zanim udało się to dopiero Heinrichowi Schliemannowi, niektórzy uznawali to miejsce za mit. Schliemann określił i odnalazł lokację, w której znajdowała się mityczna Troja. A jak się potem okazało, znajdowało się tu dziewięć miast z różnych okresów. Zatem kolejne Troje upadały, zapominano o nich, a potem albo odbudowywano albo wręcz budowano na nowo. Troja Homerowska to prawdopodobnie szósta lub siódma z kolei. Po niej były co najmniej dwie. Zaś sama historia odkrycia Troi przez Schliemanna jest wielce interesująca, jeśli ktoś chciałby bardziej zgłębić ten temat, to polecamy książkę Cerama „Bogowie, groby i uczeni”.TrojaWiele TroiMiasta tu budowane powstawały zarówno w czasach greckich jak i rzymskich. Rzymianie nazywali to miasto Illium. Stąd czasem bywa utożsamiane z Troją, czasem niekoniecznie (bo powstało na ruinach Troi). Ostatnie założono w czasach Oktawiana Augusta, upadło już w czasach bizantyjskich. Obecnie znajduje się tu stanowisko archeologiczne, oczywiście udostępnione chronione przed słońcemDojazd do TroiTroja położona jest na wzgórzu Hisarlık, niedaleko cieśniny Dardanele w azjatyckiej części współczesnej Turcji. Jadąc trzeba kierować się na wieś Tevfikiye. Wpisany w 1998 na listę UNESCO obiekt jest tłumnie odwiedzany przez wiele wycieczek objeżdżających tę część wybrzeża. Będąc w Turcji można spróbować tu dotrzeć samemu lub znaleźć wycieczkę albo do tego miejsca, albo mająca Troję na swojej – stanowisko archeologiczne dziśPrawdę mówiąc na samą Troję nie potrzeba wiele czasu. To co pozostało, nie jest tak ekscytujące jak inne tureckie zabytki antyku. Troja jest zwyczajnie mniejsza. To co naprawdę jest ciekawe, to możliwość porównania sobie fragmentów zabudowy pochodzących z różnych okresów historycznych. Tu faktycznie da się dostrzec warstwy. Jednak, to co jest wymowne i intrygujące dla archeologów, raczej nie będzie budzić większego entuzjazmu zwiedzających. Troje nie są najlepiej zachowane, to raczej pozostałości fundamentów zabudowań i bezładnych koń trojańskiOpiekunowie Troi doskonale zdają sobie sprawę, że trudno jej równać się choćby z Efezem. Przygotowano więc jeszcze jedną atrakcję. Drewnianego konia, w którym można się schować. Dla wielu, w szczególności dzieci, może to być największa atrakcja tego miejsca. A już na pewno ta najbardziej wyczekiwana. Troja bez konia wiele trojańskiTroja ma dziś przede wszystkim pewną magiczną aurę mitu, który wokół niej wyrósł. To sprawia, że bez wątpienia jest to miejsce, które warto zobaczyć na własne oczy, ale potem jej czar raczej pryska. Jeśli ktoś chce zobaczyć dobrze zachowane antyczne ruiny Turcji, z pewnością znajdzie ciekawsze, choćby w trojańskiTroja w kulturze„Iliada” Homera nie była jedynym greckim dziełem opisującą wojnę trojańską. Niestety pozostałe opisy poetyckie nie dotrwały do naszych czasów. Za to przetrwało kilka dramatów, a także dzieł inspirowanych. „Eneida” Wergiliusza to przykład literatury rzymskiej, garściami czerpiącej z tamtego wydarzenia. Owidiusz także pisał wiersze na jej temat. Troja była obecna w literaturze i sztuce późniejszych wieków. To zainteresowanie trwa do dziś. Poza Danem Simmonsem, o tej wojnie pisał też inny twórca raczej kojarzony z fantastyką – David Gemmell. Stworzył nawet cała filmie wojna trojańska po raz pierwszy pojawiły się w filmie „Helena Trojańska” Manfreda Noa z 1924. Zdjęcia kręcono w Monachium. „Helana Trojańska” to także tytuł filmu Roberta Wise’a z 1956. Zdjęcia kręcono głównie w studiu w Rzymie. Oczywiście najgłośniejszym dziełem jest „Troja” Wolfganga Petersena. Zdjęcia kręcono na Malcie. Troję wybudowano w forcie Ricasoli. Posiłkowano się też lokacjami w Mellieħa, przy wyspie Comino oraz Gozo, a także Cabo San Lucas w Meksyku. Kręcono też seriale o Troi. „Helena Trojańska” z 2004 powstała na Malcie i w Grecji. Zaś „Troja: Upadek miasta” z 2018 została zrealizowana w Cape podobał Ci się ten wpis, polub nas na

W 146r. rzymskie legiony pod dowództwem Scypiona Aemilianusa, sojusznika Katona i szwagra jego syna, zrównały miasto z ziemią i oddały w niewolę 55 000 ocalałych, w tym 25 000 kobiet. Plutarch podsumował: “Unicestwienie Kartaginy … było przede wszystkim zasługą rad i wskazówek Katona”. Nie była to wojna rasowej eksterminacji.

starożytne miasto utożsamiane z troją